Wnosząc pozew rozwodowy powód wskazuje, czy rozwód ma być z orzekaniem o winie, czy też bez orzekania o winie. Wiele osób zastanawia się jednak, jakie są różnice pomiędzy tymi dwiema możliwościami i którą lepiej wybrać. Przybliżamy więc temat, by ułatwić decyzję i przygotowanie pozwu.
Rozwód to instytucja prawna, skutkująca ustaniem małżeństwa, którą regulują przepisy kodeksu rodzinnego oraz opiekuńczego. Orzeczenie rozwodu może nastąpić wyłącznie wyrokiem Sądu, na wniosek strony lub stron. Możliwy jest w przypadku ustalenia, że między małżonkami doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia i nie występują negatywne przesłanki orzeczenia rozwodu. Za zupełny rozkład pożycia uważa się ustanie więzi łączących małżonków- emocjonalnych (uczucia), fizycznych (współżycie) oraz gospodarczych (wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego). Trwały rozpad to zaś taki, który trwa na tyle długo, iż nie zapowiada powrotu małżonków do pożycia.
Sąd w wyroku rozwodowym co do winy może rozstrzygnąć:
- rozwód bez orzekania o winie;
- rozwód z ustaleniem, że żadne z małżonków nie ponosi winy;
- rozwód z orzeczeniem o wyłącznej winie jednego z małżonków;
- rozwód z orzeczeniem o winie obojga małżonków.
Rozwód bez orzekania o winie
Jest to najszybsza oraz najtańsza metoda rozwiązania małżeństwa. Dzięki niej małżonkowie unikają konieczności prezentowania na forum publicznym swoich prywatnych nieporozumień, nie muszą w sprawę angażować rodziny oraz osób postronnych, gdyż nie ma potrzeby powoływania świadków. Ponadto przy rozwodzie bez orzekania o winie nie ma okazji do dodatkowych sprzeczek i sporów, dzięki czemu sprawę można załatwić bardziej polubownie, co z pewnością przełoży się na sprawniejsze ustalenie pomiędzy sobą pewnych kwestii, jak chociażby co do wykonywania władzy rodzicielskiej nad dziećmi. Jeżeli powód wniesie pozew bez orzekania o winie, sąd przyzna w ten sposób rozwód wyłącznie wtedy, gdy oboje małżonkowie będą co do tej kwestii zgodni. Należy mieć na uwadze jednak, że jeśli w wyroku nie ma rozstrzygnięcia co do winy, to nie można domagać się jej rozstrzygnięcia w innym procesie sądowym.
Rozwód z ustaleniem, że żadne z małżonków nie ponosi winy
Wydawałoby się, iż jest to możliwość analogiczna do przedstawionej powyżej i w pewnym sensie tak jest. Choć rozwód z ustaleniem, że żadne z małżonków nie ponosi winy za rozpad pożycia małżeńskiego występuje bardzo rzadko, gdyż orzeczenie takie wydawane jest wtedy, gdy rozpad pożycia następuje z przyczyn niezależnych od małżonków, takich jak chociażby niepłodność czy choroba psychiczna. Główna różnica jaka zachodzi pomiędzy rozwodem bez orzekania o winie a rozwodem z ustaleniem że żadne z małżonków nie ponosi winy jest taka, iż małżonkowie mogą żądać od siebie wzajemnie alimentów, jednak w tym przypadku występuje ograniczenie do okresu maksymalnie 5 lat od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.
Rozwód z orzeczeniem o wyłącznej winie jednego z małżonków
Sąd orzekając wyrok rozwodowy z orzeczeniem o winie musi mieć pewność, że powodem rozkładu związku małżeńskiego i orzeczenia rozwodu jest wyłączna wina jednego z małżonków. W praktyce uznanie drugiego małżonka za wyłącznie winnego na żądanie strony przeciwnej jest jednak dość trudne, gdyż sąd nie stosuje zasady stopniowania winy podczas oceny sytuacji. Oznacza to, iż ustalenie przez sąd choćby minimalnej winy jednej ze stron, choć wina drugiej strony jest znacznie przeważająca, skutkować będzie i tak orzeczeniem rozwodu z winy obojga stron. Każdy stopień zawinienia występujący po obu stronach uniemożliwia uzyskanie rozwodu z wyłącznej winy strony przeciwnej. Bardzo rzadko bowiem wina leży po jednej stronie, stąd też przy sporządzaniu pozwu należy dobrze przemyśleć kwestię wyboru rodzaju orzekania. Osoba, która została uznana za wyłącznie winną rozpadu pożycia małżeńskiego, nie ma prawa żądać alimentów na siebie ze strony małżonka niewinnego. Powód zaś może w takim przypadku żądać alimentów bez konieczności udowadniania, że znajduje się w niedostatku. Wystarczy bowiem wykazanie pogorszenia się sytuacji materialnej po rozstaniu. Dodatkowo nie ma tu czasowego ograniczenia trwania obowiązku alimentacyjnego.
Rozwód z winy obojga małżonków
Jak już wspomniano powyżej, rozwód z orzeczeniem o winie obojga małżonków skutkuje uznaniem, iż każde z małżonków przyczyniło się do rozpadu pożycia małżeńskiego, bez względu na stopień winy każdego z nich. Nie jest to zbyt komfortowy sposób, gdyż konieczne jest przesłuchanie świadków oraz wywlekane na światło dzienne swoich sporów, co jeszcze dodatkowo osłabia relacje, powodując dodatkowe konflikty i problemy z ustalaniem ważnych kwestii po rozwodzie. W sytuacji tej obie strony mogą żądać od siebie alimentów, jednak tylko w przypadku niedostatku oraz w wysokości zaspokajającej podstawowe potrzeby życiowe, a nie wyrównującej poziom życia.
Podstawową różnicą pomiędzy rozwodem z orzekaniem o winie a tym bez orzekania jest świadomość emocjonalna i moralna o poniesionej winie, potwierdzona czytelnie w wyroku. Ponadto różnica widoczna jest w uprawnieniach co do alimentów oraz czasie dochodzenia tego prawa.
