Przeważnie, gdy korzystamy z kredytu lub pożyczki, naszą intencją jest, terminowe wywiązanie się ze spłaty zaciągniętego zobowiązania. Życie jednak często nasze plany weryfikuje. Nie zawsze, jesteśmy w stanie sprostać stawianym wyzwaniom – również tym finansowym. Zdarzają się sytuacje, w których pomimo szczerych chęci, nie jesteśmy w stanie wywiązać się z postanowień umowy. Nie mamy bowiem środków na rachunku bankowym. Niezależnie od tego, czy nasz dług narasta w banku, czy w firmie pozabankowej możemy się spodziewać wyraźnej reakcji podmiotu finansującego. Przeważnie oprócz monitów, czy telefonów z ponagleniami pożyczkodawca przekazuje informacje na temat opóźnień w spłacie do baz informacji kredytowej i baz dłużników. Czy w przypadku negatywnego wpisu w BIK będziemy mieli problem w otrzymaniu kolejnego zobowiązania? Odpowiadamy.
Czym jest BIK?
Biuro Informacji Kredytowej jest jedną z najpopularniejszych baz informacji kredytowej i gospodarczej. Każdy podmiot udzielający pożyczek i kredytów przed udostępnieniem swoich środków jest ustawowo zobligowany do sprawdzenia wiarygodności i rzetelności wnioskodawcy. Bardzo często banki, SKOK-i i firmy pożyczkowe korzystają właśnie z bazy danych zgromadzonych przez Biuro Informacji Kredytowej.
BIK powstał w 1997 roku z inicjatywy prywatnych banków w porozumieniu ze Związkiem Banków Polskich. Zadaniem tej instytucji jest gromadzenie, zestawianie i udostępnianie informacji na temat historii kredytowej konsumentów i podmiotów gospodarczych. Informacje na temat przebiegu spłat zobowiązań przekazywane są do BIK nie tylko przez banki i firmy pożyczkowe, ale także przez firmy leasingowe, czy factoringowe. Dana zgromadzone przez BIK służą do minimalizowania ryzyka wyłudzeń, monitorowania zadłużenia konsumentów i zarządzania ryzykiem kredytowym. Z punktu widzenia konsumenta działania BIK pozwalają wykluczyć sytuacje, w których konsumenci nadmiernie się zadłużają. Co ciekawe, BIK udostępnia zarówno pozytywne, jak i negatywne informacje na temat spłaty zobowiązań. Wbrew powszechnym obawom, większość informacji ma pozytywny wydźwięk, świadczący o terminowym wywiązywaniu się ze spłat zobowiązań.
Dodatkową opcją udostępnianą przez BIK jest tworzenie scoringu BIK dotyczącego każdego widniejącego w BIK konsumenta i podmiotu gospodarczego. Scoring jest oceną punktową mającą na celu liczbowe odwzorowanie wiarygodności klientów. Ta metoda oceny powstaje na podstawie porównania ze sobą klientów. Więcej informacji na temat badania zdolności kredytowej znajdziemy na stronie internetowej everlike.pl.
Jeśli będziemy starać się o kredyt lub pożyczkę w przedstawionym przez BIK raporcie, znajdzie się również ocena punktowa. Bardzo często podmioty udzielające wsparcia finansowego podpierają się scoringiem BIK, podczas badania zdolności kredytowej. Im wyższa ocena punktowa (od 0 do 100), tym wnioskodawca ma większe szanse na otrzymanie kredytu lub pożyczki. Do tworzenia oceny punktowej brane są pod uwagę przeszłe zachowania konsumenckie badanej osoby, w porównaniu z innymi konsumentami, będących w podobnej sytuacji, a którzy otrzymali już finansowanie. Do badania tego wykorzystywana jest specjalna formuła matematyczna, stworzona przez analityków BIK.
Kiedy pojawia się negatywne wpisy w BIK?
Banki i firmy pozabankowe, które współpracują z Biurem Informacji Kredytowej, zobligowane są do ciągłego uaktualniania informacji o stanie spłat udzielonych pożyczek i kredytów. W związku z tym już po kilku dniach od opóźnienia w spłacie następuje przekazanie informacji do BIK.
W momencie udzielenia finansowania dane każdej osoby lub firmy, która skorzystała z kredytu lub pożyczki zostają przesłane do Biura Informacje Kredytowej. Informacje te dotyczą rodzaju zobowiązania, jego kwoty, liczby rat — jeśli spłata jest ratalna, a także wysokości poszczególnej raty. Jeżeli konsument miał już wcześniej kredyt lub pożyczkę, nowe zobowiązanie zostanie dołączone do historii jego spłat. W przypadku pierwszego zobowiązania konto użytkownika zostaje utworzone i od tej pory każde kolejne pożyczki i kredyty będą monitorowane, tworząc historię kredytową. Na podstawie tego, jak konsument wywiązuje się ze swojego obowiązku, oceniana jest jego rzetelność, a także sporządzana jest ocena punktowa, czyli scoring BIK.
Jeśli spłaciliśmy np. swoją pożyczkę na raty z niewielkim opóźnieniem, możliwe, że firma pożyczkowa nie zdążyła wysłać tej informacji do BIK (więcej informacji znajdziemy na https://lendup.pl/pozyczka-na-raty/). W związku z tym nasza dotychczasowa historia kredytowa na tym nie ucierpi.
Czy negatywny wpis w BIK może utrudnić skorzystanie z pożyczki na raty?
Do tej pory osoby, które nie wywiązywały się w terminie z postanowień umowy z bankiem lub z firmą pożyczkową, lub miały długi odnotowane w bazach dłużników, nie mogły korzystać z kredytów bankowych. Jednak nadal dostępne były dla nich pożyczki pozabankowe. Związane to było z brakiem konieczności sprawdzania konsumentów w bazach informacji kredytowej i gospodarczej, czy też w bazach dłużników. Należy nadmienić, że obowiązek ten mają banki.
Jednak od grudnia 2022 roku wprowadzono nowelizację ustawy antylichwiarskiej, która nakazuje sprawdzanie historii kredytowej konsumentów również przez pozabankowe firmy pożyczkowe. Zamiarem ustawodawców jest ochrona konsumentów przed popadaniem w nadmierne zadłużenie, a przede wszystkim w spiralę zadłużenia. W związku z tym również firmy z sektora pozabankowego muszą korzystać z usług baz informacji kredytowej. Pożyczkodawcy biorą zatem pod uwagę przy ocenie zdolności kredytowej wnioskodawcy, otrzymany raport BIK. Po stronie pożyczkodawcy zostaje ocena ryzyka udzielenia pożyczki, a co za tym idzie decyzja kredytowa. Z pewnością osoby zadłużone mają dużo mniejsze szanse na pozyskanie dodatkowej gotówki. Jeśli z historii spłat wynika, że opóźnienia są niewielkie, a sytuacja dotyczy jednego zobowiązania, szanse konsumenta rosną. Nie wykluczone jednak, że osoby z większym długiem lub sporymi opóźnieniami w spłacie, otrzymają decyzję odmowną.
Nie da się jednoznacznie określić, czy wnioskodawca otrzyma pożyczkę, czy jego wniosek zostanie odrzucony. Wiele bowiem zależy od zdolności kredytowej potencjalnego klienta, wysokości jego zadłużenia i wewnętrznie ustalonych kryteriów udzielania pożyczek w każdej firmie pozabankowej.
